Orşiektomi, bir veya her iki testisin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Bu operasyon genellikle testis kanseri tedavisi, ciddi travmalar, enfeksiyonlar veya hormonlara bağlı hastalıkların kontrolü amacıyla uygulanır. En sık kullanılan türü, kanserli testisin kasık bölgesinden alınmasını içeren radikal inguinal orşiektomidir.
İşlem sonrası hormonal denge, üreme yetisi ve estetik açıdan etkiler olabilir; bu nedenle hastaya özel planlama ve takip önemlidir. Orşiektomi, çoğu zaman başarılı ve güvenli bir cerrahi müdahale olarak kabul edilir.
Testis kanseri nedir?
Testis kanseri, erkek üreme organlarından biri olan testislerde gelişen kötü huylu tümörlerdir. Testisler, skrotum adı verilen torba içerisinde yer alır ve hem sperm üretimi hem de testosteron hormonunun salgılanmasından sorumludur.
Bu kanser türü, genellikle 15–40 yaş arası genç erkeklerde görülür ve çoğunlukla sadece bir testisi etkiler. En sık rastlanan tipi germ hücreli tümörler olup, bunlar seminoma ve non-seminoma olarak ikiye ayrılır.
Testis kanseri, diğer birçok kanser türüne kıyasla erken tanı ile tamamen tedavi edilebilme oranı çok yüksek olan bir hastalıktır. Çoğu zaman ağrısız bir şişlik veya testiste sertlik ile kendini gösterir. Kendi kendine testis muayenesi sayesinde erken fark edilmesi mümkündür.
Tedavi genellikle cerrahi müdahale ile testisin alınması (orşiektomi), ardından kemoterapi veya radyoterapi ile devam eder. Erken teşhisle başarı oranı %95’in üzerindedir.
Orşiektomi nedir?
Orşiektomi, bir veya her iki testisin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. En sık olarak testis kanseri tedavisinde uygulanır; ancak travma, testis torsiyonu, enfeksiyonlar, cinsiyet geçiş süreci veya aşırı hormon üretimine bağlı bazı hastalıklarda da tercih edilebilir. Orşiektomi, hem tanı hem de tedavi açısından önemli bir cerrahidir. Doğru planlama ve takip ile yaşam kalitesi yüksek şekilde sürdürülebilir.
Orşiektomi türleri nelerdir?
Orşiektomi, testislerin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir ve uygulanış amacına göre farklı türleri vardır. Her tür, farklı hastalık tablolarına veya tedavi hedeflerine göre planlanır. İşte başlıca orşiektomi türleri:
Radikal İnguinal Orşiektomi
- En sık uygulanan türdür.
- Genellikle testis kanseri tedavisinde kullanılır.
- Testis, kasık (inguinal) bölgesinden yapılan kesiyle alınır.
- Aynı zamanda patolojik inceleme için tanı aracı da olur.
- Skrotumdan yapılmaz, çünkü bu bölgeden cerrahi yapmak kanserin yayılma riskini artırabilir.
Basit Orşiektomi
- Testis, doğrudan skrotum üzerinden çıkarılır.
- Prostat kanseri gibi hastalıkların tedavisinde testosteron düzeyini düşürmek amacıyla kullanılır.
- Ayrıca testis torsiyonu, travma veya enfeksiyon gibi durumlarda da uygulanabilir.
Bilateral Orşiektomi
- Her iki testis birden çıkarılır.
- İleri evre prostat kanseri tedavisi için,
- Cinsiyet geçiş sürecinde (erkekten kadına),
- Nadir olarak çift taraflı testis tümörü varsa uygulanır.
- Erkekte kısırlığa ve testosteron eksikliğine yol açar; bu nedenle hormon tedavisi planlanabilir.
Subkapsüler Orşiektomi (Nadir)
- Testis dokusu değil, içindeki sperm üreten hücreler alınır.
- Genellikle prostat kanseri tedavisi için uygulanır.
- Hormon üretimi bir miktar korunabilir.
Orşiektomi türü, hastanın sağlık durumu, tanısı ve tedavi hedeflerine göre üroloji uzmanı tarafından belirlenir. Cerrahiden önce hastaya bilgi verilir ve gerekirse estetik ya da hormonal destek planlanır.
Orşiektomi ameliyatı neden yapılır?
Orşiektomi, bir veya her iki testisin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir ve farklı tıbbi nedenlerle uygulanabilir. Ameliyatın amacı, ya mevcut bir hastalığı tedavi etmek ya da hormon düzeylerini kontrol altına almaktır. İşte orşiektomi ameliyatının başlıca nedenleri:
- Testis Kanseri
- İleri Evre Prostat Kanseri
- Travma veya Torsiyon
- Şiddetli ve tedaviye yanıt vermeyen testis enfeksiyonlarında (örneğin nekrotizan epididimoorşit)
- Hayatı tehdit eden sepsisi önlemek için uygulanabilir.
- Trans bireylerde, erkekten kadına cinsiyet geçiş sürecinde orşiektomi yapılır.
- Hormon tedavisiyle birlikte, istenmeyen testosteron etkilerini azaltmak amaçlanır.
- Testiste işlevsel bozulma, atrofi veya estetik rahatsızlık durumlarında kişi talebiyle uygulanabilir.
Orşiektomi, sadece kanser değil, hormonal, estetik ya da acil cerrahi gerektiren birçok durumda başvurulan güvenli bir yöntemdir. Uygulanacak yöntemin ve etkilerinin hasta özelinde değerlendirilmesi önemlidir.
Orşiektomi ameliyatı nasıl yapılır?
Orşiektomi, bir veya her iki testisin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Uygulama şekli, ameliyatın nedenine ve tercih edilen cerrahi tekniğe göre değişebilir. En yaygın yöntem, özellikle testis kanseri şüphesi olan durumlarda uygulanan radikal inguinal orşiektomidir.
Cerrahi Müdahale Türüne Göre Uygulama:
Radikal İnguinal Orşiektomi (Testis Kanseri İçin)
- Kasık bölgesinden yaklaşık 5–8 cm’lik bir kesi yapılır.
- Skrotuma dokunulmaz, çünkü buradan müdahale tümörün yayılma riskini artırabilir.
- Testis ve sperm kanalı birlikte çıkarılır.
- Gerekirse testis yerine protez yerleştirilebilir.
Basit Orşiektomi (Prostat Kanseri, Cinsiyet Geçişi, Travma vb. için)
- Skrotumdan kesi yapılır.
- Testis ve bazen epididim çıkarılır.
- Daha az invaziv bir yöntemdir, genellikle hormonal dengeyi kontrol altına almak için uygulanır.
Ameliyat Süresi
- Genellikle 30–60 dakika sürer.
- Hasta aynı gün taburcu edilebilir veya 1 gün hastanede kalabilir.
Orşiektomi, genellikle kısa süren, güvenli ve başarılı bir cerrahi işlemdir. Uygulama şekli, altta yatan nedene göre farklılık gösterir ve işlem sonrası yaşam kalitesi uygun destekle korunabilir.
Orşiektomi ameliyatı sonrasında nelere dikkat edilmelidir?
Orşiektomi ameliyatı genellikle güvenli ve kısa süren bir cerrahi işlem olsa da, sonrasında iyileşme süreci ve olası komplikasyonları önlemek için bazı konulara dikkat etmek önemlidir. İşte ameliyat sonrası dikkat edilmesi gereken başlıca noktalar:
- İlk 2–3 gün mümkün olduğunca dinlenin.
- Ağır kaldırmaktan, zorlayıcı sporlardan ve uzun süre ayakta kalmaktan kaçının.
- Hafif yürüyüşler dolaşımı destekler.
- Ameliyat sonrası oluşabilecek şişlik ve ağrıyı azaltmak için skrotum bölgesine günde birkaç kez 15–20 dakika buz uygulaması yapılabilir.
- Doktorunuzun verdiği ağrı kesicileri ve antibiyotikleri düzenli kullanın.
- Reçetesiz ilaçları kullanmadan önce mutlaka hekime danışın.
- Dikişler genellikle kendiliğinden erir; ancak bölgeyi kuru ve temiz tutmak önemlidir.
- Duş almak genellikle 48 saat sonra serbesttir (doktorun önerisine göre değişebilir).
- Kesi yerinde kızarıklık, akıntı, kötü koku veya aşırı ağrı varsa enfeksiyon belirtisi olabilir, hekime başvurun.
- Skrotumu destekleyen özel iç çamaşırları veya sıkı pamuklu külotlar ağrıyı azaltabilir ve konfor sağlar.
- Kanser nedeniyle yapılan orşiektomilerde, tümör belirteçleri ve görüntüleme yöntemleriyle düzenli takip önemlidir.
- Genellikle ameliyattan 2–4 hafta sonra cinsel ilişkiye izin verilir. İyileşme tamamlanana kadar ilişki önerilmez.
Orşiektomi sonrası iyileşme süreci genellikle hızlı ve sorunsuzdur. Ancak belirtilen kurallara dikkat edilmezse enfeksiyon, kanama ya da uzun süreli ağrılar gelişebilir. Hekiminizin önerilerini takip etmek, sorunsuz bir iyileşme süreci için en önemli adımdır.
Orşiektomi ameliyatı hakkında sık sorulan sorular
Orşiektomi ne demektir?
Orşiektomi, bir veya her iki testisin cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. En sık nedeni testis kanseridir.
Orşiektomi acı verir mi?
Ameliyat genel veya spinal anestezi altında yapıldığından acı hissedilmez. Sonrasında hafif ağrılar olabilir ancak ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir.
Ameliyat sonrası ne kadar sürede iyileşilir?
Genellikle 1–2 hafta içinde günlük yaşama dönülür. Tam iyileşme birkaç haftayı bulabilir.
Tek testisle yaşamak mümkün mü?
Evet. Tek testisle yaşam genellikle sorunsuzdur. Üreme ve testosteron üretimi çoğu zaman etkilenmez.
Testis alındıktan sonra çocuk sahibi olunabilir mi?
Eğer diğer testis sağlıklıysa, çocuk sahibi olmak mümkündür. Ancak kemoterapi veya iki testisin alınması gerekiyorsa sperm dondurma önerilir.
Testis protezi takılabilir mi?
Evet. İsteyen hastalara estetik amaçlı testis protezi yerleştirilebilir.
Orşiektomi sonrası hormon tedavisi gerekir mi?
Tek testis varsa genellikle gerekmez. Ancak her iki testis alındıysa, testosteron eksikliği gelişir ve hormon tedavisi uygulanır.
Ameliyat iz bırakır mı?
Küçük bir kesi izi kalabilir. Genellikle kasık bölgesinden yapılan kesi zamanla soluklaşır.
Orşiektomi sonrası cinsellik etkilenir mi?
Tek testisle cinsel yaşam çoğu erkekte etkilenmez. Ancak iki testis alınırsa testosteron eksikliği nedeniyle libido düşebilir. Tedaviyle düzeltilebilir.
Psikolojik etkileri olur mu?
Bazı erkeklerde testis kaybı özgüven ve beden algısını etkileyebilir. Gerekirse psikolojik destek alınması önerilir.
